Symbolika

Krzyż harcerski został zaprojektowany przez ks. Witolda Lutosławskiego w 1912 roku. W jego kształt wplecionych jest szereg symboli, poprzez które zobowiązuje noszących go druhów i druhny do wytrwałej pracy nad sobą i przypomina przy każdym nań spojrzeniu o harcerskich ideałach.

Kształt Krzyża Harcerskiego jest wzorowany na najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym Virtuti Militari, przyznawanym za bohaterstwo okazane na polu chwały. Ramiona krzyża oplata WIENIEC upleciony z liści DĘBOWYCH (symbolizujących męstwo, jakie harcerz powinien okazywać pracując nad sobą w zmieniając świat) oraz LAUROWYCH (symbolizujących przyszłe zwycięstwo w tej pracy).

Centralną część krzyża zajmuje OKRĄG – symbol doskonałości, a w niego wpisana jest LILIJKA – symbol czystości. Tak jak przed wiekami igły magnetyczne w żeglarskich busolach wyznaczające północ i wskazująca żeglarzom drogę sporządzane były właśnie w kształcie lilijki, tak dzisiaj wskazuje ona harcerzom niezmienny kierunek harcerskich ideałów. Umieszczenie lilijki na harcerskim krzyżu świadczy także o przynależności harcerstwa polskiego do wielkiej rodziny skautowej. Od lilijki we wszystkie strony rozchodzą się PROMIENIE, zobowiązujące wszystkich harcerzy do propagowania ideałów harcerskich w świat…
Poziome ramiona krzyża zawierają napis „CZUWAJ”. Jest to pozdrowienie wszystkich polskich harcerzy, nawiązujące do tradycji rycerskich, z których wiele harcerstwo czerpie. Tym hasłem pozdrawiali się dawniej pełniący straż rycerze, by nawzajem się wesprzeć i przypomnieć o obowiązkach w chwili słabości. Również harcerze przypominają sobie w ten sposób o obowiązku nieustannego doskonalenia się, walki z własnymi słabościami oraz złem świata otaczającego.
Ponadto ramiona krzyża pokryte są wieloma maleńkimi kropkami – licznymi jak ZIARNA PIASKU, które przypominają o liczności harcerskiej (i skautowej) rodziny, oraz uświadamiające, jak wiele dobrych uczynków winien dokonać harcerz.

 

Lilijka. Odznaka noszona tradycyjnie na nakryciu głowy przez harcerzy i instruktorów. Noszona jest także w miejscu Krzyża Harcerskiego w trakcie przygotowywania się do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego. Po raz pierwszy pojawiła się jako odznaka podstawowa Polskiej Organizacji Skautowej .

Lilijka od początków chrześcijaństwa symbolizuje czystość i cnotę. Nosili ją na swych szatach królowie, na sztandarach książęta, na herbach rycerze. Harcerska lilijka podobno ma swym kształtem przypominać zakończenie igły magnetycznej kompasu. Tak jak igła wskazywała żeglarzom bezpieczną drogę do domu, tak lilijka symbolizuje jedną z najważniejszych powinności harcerza: postępowanie zgodnie z prawem harcerskim. Inni twierdzą, że tak jak kompas północ, tak lilijka ma harcerzom wskazywać drogę do osiągania ideałów. Trzy literki ONC na ramionach lilijki są skrótem hasła filaretów: „Ojczyzna, Nauka, Cnota”. Na węźle widnieje skrót nazwy naszej organizacji ZHP.